Ödev ve Bireysel Çalışmanın Akademik Başarıya Etkisi
Lise yılları, öğrencilerin gelecekteki akademik ve mesleki başarıları için önemli bir temel oluşturur. Bu dönemde öğrencilerden en çok zaman ayırmalarının beklendiği aktivitelerden biri de ev ödevleridir.
Ev ödevleri öğrencilerin başarısını gerçekten artırır mı?
Bilimsel araştırmalar bu konuda neler söylüyor? Gelin birlikte inceleyelim.
Ev Ödevlerinin Akademik Başarıya Etkisi
Araştırmalar, ev ödevlerinin akademik başarıyı olumlu yönde etkileyebileceğini göstermektedir. Ancak bu etkinin detaylarına inildiğinde, farklı ve hatta bazen çelişkili sonuçlara ulaşılmaktadır.
Örneğin, bazı araştırmalar ödev yapmanın akademik başarıyı artırdığını gösterirken, bazıları ise bu etkinin sınırlı olduğunu veya hatta olumsuz olabileceğini öne sürmektedir.
Öğrencinin ödevlere nasıl yaklaştığı, akademik başarısında önemli bir rol oynar.
Fernández-Alonso ve arkadaşları (2015), İspanyol öğrenciler (ortalama 14 yaş) üzerinde yaptıkları bir çalışmada, ev ödevlerinin matematik ve fen bilimleri alanındaki akademik başarıyı olumlu etkilediğini göstermiştir. Ancak bu etkinin, öğrencinin ödev yapma süresi, sıklığı ve ödev yapma şekli gibi faktörlere bağlı olarak değişebileceği de vurgulanmıştır.
Örneğin, öğrencinin ödevleri bağımsız bir şekilde yapması, ödevlerin düzenli olarak verilmesi ve ödevlere uygun miktarda zaman ayrılması, olumlu etkileri artırırken, aşırı ödev yükü veya ebeveynlerin sürekli yardımı, öğrencinin motivasyonunu ve başarısını olumsuz etkiliyor.
Ödev Yapma Süresi: Ne Kadar Yeterli?
Ödev yapma süresi, öğrencilerin en çok merak ettiği konulardan biridir. Fernández-Alonso ve arkadaşlarının (2015) çalışması, ödev yapma süresi ile akademik başarı arasındaki ilişkinin doğrusal olmadığını ortaya koymuştur.
Yani, ödev yapmaya ayrılan sürenin belirli bir eşiği aşması durumunda, öğrencinin performansında düşüş görülebilmektedir.
Araştırma sonuçları, ortalama 14 yaşındaki öğrenciler için tüm dersler dahil toplam 90-100 dakikalık günlük ödev süresinin en iyi sonuçları verdiğini göstermektedir.
Bu nedenle, 9-11. sınıf öğrencileri için ideal ödev yapma süresi, derslerin zorluk düzeyine ve öğrencinin bireysel öğrenme hızına bağlı olarak değişmekle birlikte, genellikle günde ortalama 1,5 ila 2 saat civarında olmalıdır.
Ödev Motivasyonu: "İsteyerek Yapmak" veya "Yapmak Zorunda Olmak"
Öğrencilerin ödevlere yönelik motivasyonları da akademik başarıyı etkiler. Liu ve Dong (2022), ödev yapma motivasyonunun öz-kontrol ve akademik duygular üzerindeki etkisini incelemişlerdir.
Araştırmaya göre, ödevleri içsel bir istekle (örneğin, öğrenme merakı veya kişisel gelişim) yapan öğrenciler, ödevleri dış baskılar nedeniyle (örneğin, not almak veya cezadan kaçınmak için) yapan öğrencilere göre daha yüksek öz-kontrol sergilemekte ve daha olumlu akademik duygular yaşamaktadırlar.
Bu da içsel motivasyonla ödev yapan öğrencilerin başarısını artırmaktadır.
Ödev Yapma Sıklığı ve Miktarı: Düzenli Olmak Miktardan Daha Önemli!
Ödev yapma sıklığı da akademik başarıyı etkileyen bir diğer önemli faktördür. Fernández-Alonso ve arkadaşlarının (2015) çalışması, öğretmenlerin düzenli olarak ödev vermelerinin, ödev miktarından daha önemli olduğunu göstermiştir.
Öğretmenlerin düzenli ödev verdiği sınıflardaki öğrenciler, ödevlerin daha az verildiği sınıflara göre daha başarılı olmuştur.
Öğrencinin Ödev Yapma Şekli: Bağımsızlık Önemli!
Öğrencinin ödev yapma şekli, akademik başarısını doğrudan etkileyen bir faktördür. Fernández-Alonso ve arkadaşlarının (2015) çalışması, öğrencilerin ödevlerini kendi başlarına, ebeveyn yardımı olmadan yapmalarının akademik başarılarını artırdığını ortaya koymuştur.
Ödevlerini kendi başlarına yapan öğrencilerin, daha fazla çaba gösterdiği ve daha az zaman harcadığı gözlemlenmiştir. Bu durum, öğrencinin öz-düzenleme becerilerini geliştirmesi ve kendi öğrenme sürecinden sorumlu olması gerektiğini göstermektedir.
Dikkat: Öğrenmenin Temel Taşı
Gottlieb (2012), öğrencilerin ödev yaparken odaklanmalarını nasıl sağlayacakları konusunda önemli ipuçları sunuyor. Dikkat, öğrenmenin temel taşıdır ve beynimizin belirli bir göreve veya bilgiye odaklanmasını sağlar. Ancak dikkat, sınırlı bir kaynaktır ve kolayca dağılabilir. Bu dikkat dağınıklığı, ödev performansını ve öğrenme verimliliğini olumsuz etkiler.
Dikkat dağıtıcı unsurları iki ana kategoriye ayırabiliriz:
İçsel Dikkat Dağıtıcılar: Bunlar, öğrencinin kendi zihninden kaynaklanan dikkat dağıtıcı unsurlardır. Örneğin, kaygı, stres, yorgunluk, kişisel sorunlar veya başka bir konuya zihinsel olarak takılıp kalmak gibi durumlar öğrencinin dikkatini dağıtabilir.
Dışsal Dikkat Dağıtıcılar: Bunlar, öğrencinin çevresinden kaynaklanan dikkat dağıtıcı unsurlardır. Gürültülü bir ortam, telefon bildirimleri, sosyal medya, televizyon gibi dikkat çeken uyaranlar veya arkadaşlarla sohbet etmek gibi durumlar dışsal dikkat dağıtıcıları olarak sayılabilir.
Peki, öğrenciler ödev yaparken dikkatlerini nasıl koruyabilirler? İşte bazı etkili stratejiler:
Uygun Çalışma Ortamı: Sessiz, iyi aydınlatılmış ve dikkat dağıtıcı unsurlardan uzak bir çalışma ortamı oluşturmak, öğrencilerin odaklanmalarına yardımcı olur.
Zaman Yönetimi: Öğrencilerin ödevlerine başlamadan önce bir plan yapmaları ve ödevlerini belirli zaman dilimlerine bölmeleri, dikkatlerini daha iyi yönetmelerini sağlar.
Mola Verme: Düzenli aralıklarla kısa molalar vermek, öğrencilerin zihinlerini dinlendirmelerine ve daha sonra tekrar odaklanmalarına yardımcı olur.
Teknoloji Kullanımını Sınırlandırma: Ödev yaparken telefon, tablet gibi elektronik cihazları kapatmak veya uzakta tutmak, dikkat dağınıklığını azaltır.
Hedef Belirleme: Öğrencilerin her ödev için net hedefler belirlemeleri ve bu hedeflere ulaştıkça kendilerini ödüllendirmeleri motivasyonlarını artırır.
Aktif Öğrenme: Öğrencilerin ödev yaparken sadece okumak yerine not almak, özet çıkarmak, kavram haritaları oluşturmak gibi aktif öğrenme stratejilerini kullanmaları, dikkatlerini daha iyi korumalarına yardımcı olur.
Bu stratejileri uygulayan öğrenciler, ödev yaparken odaklanma becerilerini geliştirerek akademik başarılarına önemli katkı sağlayacaklardır.
Dikkat: Süper Gücünüzü Keşfedin!
Hepimiz zaman zaman iç ve dış dünyamızın dikkat dağıtıcı bombardımanına maruz kalırız. Ancak, bilimin bize sunduğu bilgilerle bu süper gücümüzü nasıl daha etkin kullanabileceğimizi öğrenebiliriz.
Gottlieb (2012), beynimizin dikkat sürecini ve öğrenmeyle olan ilişkisini araştırarak dikkatimizi nasıl yönetebileceğimize dair önemli ipuçları sunuyor. Beynimiz, bir bilgisayar gibi, aynı anda sınırsız bilgiyi işleyemez. Bu yüzden, dikkat sürecimiz sayesinde önemli bilgilere odaklanırken diğerlerini filtreleriz. Ancak bu filtre, bazen bizi yarı yolda bırakabilir; özellikle de içimizdeki düşünceler veya dışarıdaki cazip dikkat dağıtıcılar devreye girdiğinde.
Süper Gücümüzün Kaynağı
Beynimiz farklı bölgelerinin ortak çalışmasıyla dikkatimizi neye yönlendireceğimize karar verir. Ancak, bu karar verme süreci bazen duygusal durumumuzdan veya çevremizdeki dikkat dağıtıcı uyaranlardan etkilenebilir.
Dikkat Dağınıklığına Karşı Stratejiler
Peki, dikkat süper gücümüzü nasıl daha iyi kullanabiliriz? İşte bilimsel araştırmalardan elde edilen bazı ipuçları:
Uygun Bir Ortam Yaratın: Çalışma ortamınızın sessiz, iyi aydınlatılmış ve dikkat dağıtıcı unsurlardan arındırılmış olması önemlidir.
Zamanı Yönetin: Ödevlerinizi küçük parçalara bölerek ve her bir parça için belirli bir süre ayırarak zamanı daha etkili kullanabilirsiniz.
Molalar Verin: Araştırmalar, düzenli aralıklarla kısa molalar vermenin, dikkati yenilemeye ve öğrenme verimliliğini artırmaya yardımcı olduğunu gösteriyor.
Teknolojiyi Kontrol Altına Alın: Ödev yaparken telefonunuzu ve diğer elektronik cihazlarınızı kapatarak veya başka bir odaya koyarak dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırabilirsiniz.
Hedefler Belirleyin: Her ödev için kendinize hedefler koyun ve bu hedeflere ulaştıkça kendinizi ödüllendirin. Bu, motivasyonunuzu artırır ve dikkatinizi odaklamanıza yardımcı olur.
Ödül Sistemi ve Dikkat: Motivasyonun Büyüsü
Leong ve arkadaşlarının (2017) araştırması, beynimizin ödül sistemi ile dikkat arasındaki ilişkiyi ortaya koyuyor. Beynimiz, ödül beklentisiyle hareket eder ve dikkatimizi ödülle ilişkilendirdiğimiz şeylere yönlendirir. Bu nedenle, öğrenme sürecinde ödül mekanizmalarını kullanmak motivasyonu artırır ve dikkati derse odaklamayı sağlar.
Leong ve arkadaşları, bir şeye ne kadar dikkat edersek, beynimizin onu o kadar değerli olarak algıladığını ortaya koymuştur.
Leong ve arkadaşları, dikkatin bu ödül tahmin hatalarını da etkileyebileceğini bulmuşlardır. Yani, dikkat ettiğimiz şeylerden daha çok şey öğreniriz.
Sonuç
Sonuç olarak, 9-11. sınıf öğrencileri için ev ödevleri, doğru şekilde kullanıldığında akademik başarıyı artıran önemli bir araçtır. Öğrencilerin ödevlerini kendi başlarına, ebeveyn yardımı olmadan yapmaları, düzenli ve yeterli miktarda ödev verilmesi ve ödev yapma süresinin 1,5 ila 2 saat civarında tutulması, öğrenme verimliliğini ve akademik başarıyı artırır.
Bununla birlikte, ödevlerin öğrenme üzerindeki etkisi karmaşık ve çok yönlüdür. Ödevlerin akademik başarıya etkisi, ödev yapma süresi, sıklığı, öğrencinin ödev yapma şekli, öğrencinin bireysel özellikleri, ödevlerin niteliği ve aile desteği gibi birçok faktörden etkilenir. Özellikle aşırı ödev yükü, öğrencilerin stres seviyesini artırır, motivasyonlarını düşürür ve diğer aktivitelere ayıracakları zamanı kısıtlar.
Öğrencinin ödevlere yönelik motivasyonu da önemlidir. Ödevleri içsel bir istekle yapan öğrenciler, ödevleri dış baskılar nedeniyle yapan öğrencilere göre daha yüksek öz-kontrol sergilemekte ve daha olumlu akademik duygular yaşamaktadırlar.
Ödev yaparken dikkatin dağılması da kritik bir faktördür. Uygun bir çalışma ortamı oluşturmak, zamanı yönetmek, düzenli molalar vermek, teknoloji kullanımını sınırlandırmak, hedefler belirlemek ve aktif öğrenme stratejileri kullanmak, öğrencilerin dikkatlerini daha iyi korumalarına ve ödev performanslarını artırmalarına yardımcı olacaktır.
